Prefab

De gehele bouwketen kampt met steeds meer uitdagingen die van invloed zijn op de bedrijfsvoering en het rendement van bouwend Nederland. Om hierin te ondersteunen hebben Gyproc en Saint-Gobain Solutions onlangs de krachten gebundeld en duurzame prefab maatwerkpakketen voor de afbouw ontwikkeld. Deze pakketten zijn in vijf niveaus beschikbaar. Zo is het bijvoorbeeld mogelijk om Gyproc gipsplaten voor één ruimte in een compleet pakket geleverd te krijgen met daarbij verschillende opties. Dit varieert van gipsplaten gezaagd op de benodigde lengtes, gestapeld naar de gewenste montagevolgorde tot gipsplaten voorzien van sparingen én gezaagd op de juiste breedtes. “De bouw  heeft te maken met personeelstekorten, toenemende logistieke uitdagingen en strengere wetgeving en eisen met betrekking tot kwalitatief en duurzaam bouwen. Dat is allemaal van grote invloed op de bedrijfsvoering van aannemers. Met onze maatwerkpakketten lossen we een groot deel van deze problemen op voor alle betrokken partijen”, zegt Thomas Stuart, sales director van Saint-Gobain Gyproc. Maatwerkpakketten, hoe werkt het? Simon Scheepens, business unit manager van Interior Solutions, licht toe: “Om te beginnen kijken we samen met de aannemer en de partner in afwerking naar de gewenste prestaties voor een ruimte en adviseren in de toe te passen systemen.” Doordat alle systemen vooraf in BIM worden ingetekend, is een maatvaste uitvoering van alle systemen gewaarborgd en worden faalkosten voorkomen. Alle platen worden in de fabriek zo efficiënt mogelijk op maat gesneden en verpakt als pakket voor één ruimte. Hiermee gaat de bouwproductiviteit omhoog, wordt snijafval verminderd en is de werkplek vrij van stof. De maatwerkpakketten worden op het gewenste moment geleverd op de bouwplaats. Scheepens: “De productiviteit verhogen is een van de belangrijkste doelen van dit nieuwe concept.” Toegepast bij hotel in Amsterdam De maatwerkpakketten zijn inmiddels al een aantal keer toegepast. Een voorbeeld is de bouw van het 288 kamers tellende Hotel Amstelkwartier in Amsterdam. Per afzonderlijke hotelkamer werd één maatwerkpakket met alle benodigde bouwmaterialen samengesteld. De pakketten zijn op vooraf bepaalde tijdstippen op de juiste verdieping en in de exacte hotelkamer geleverd. De vaklui konden de pakketten per hotelkamer stapsgewijs afwerken om zo tot de afgesproken quota per dag te komen. Bij de afbeelding: Doordat alle systemen vooraf in BIM worden ingetekend, is een maatvaste uitvoering van alle systemen gewaarborgd en worden faalkosten voorkomen.

Rotterdam heeft een nieuwe blikvanger: De Zalmhaven in het Scheepvaartkwartier met ook een 215 meter hoge woontoren.  Het project is na 3,5 jaar bouwtijd opgeleverd door gebiedsontwikkelaar AM en investment manager én woningontwikkelaar Amvest. De Zalmhaven heeft niet alleen de hoogste woontoren van de Benelux, maar is tevens de hoogste prefab-toren ter wereld. Voor de start van de bouw ging een ontwikkelproces van maar liefst zo’n twintig jaar vooraf. Om zo veel mogelijk rekening te houden met de omgeving en vanwege de bouwveiligheid is gekozen voor een geprefabriceerde constructie. Het project telt in totaal 485 woningen, commerciële voorzieningen en parkeervoorzieningen. Op de bovenste verdieping van de woontoren komt een restaurant. De Zalmhaven I, II en III De Zalmhaven bestaat uit De Zalmhaven I, de woontoren van 215 meter met 61 verdiepingen, geflankeerd door De Zalmhaven II en III, twee gebouwen van 70 meter hoog. In totaal zijn er 485 woningen, waarvan 256 in de hoge toren. Het project is een ontwikkeling van AM en Amvest. De hoge toren is een ontwerp van Diederik Dam van Dam & Partners Architecten. De lagere woongebouwen zijn ontworpen door Kees Kaan van KAAN Architecten. De bouw was in handen van BAM Bouw en Techniek - Speciale Projecten. “Binnenstedelijk bouwen is altijd complex en de realisatie van zo’n hoog gebouw midden in Rotterdam was dan ook een enorme uitdaging. Wij zijn trots dat het is gelukt om deze blikvanger aan de stad toe te voegen”, meldt Michelle Corbeau, projectontwikkelaar bij AM.

Een prefab lichtstraat waarin daglicht, kunstlicht, zonwering, ventilatie en duurzame energie in één keer wordt geregeld. Dat is het product waar‘Hak4t Groep’ aan werkt. Deze fabrikant van duurzame lichtoplossingen uit Dedemsvaart heeft onlangs een eerste versie geplaatst bij Textielservice Moderna in Hardenberg. De veertien prefab elementen konden daar in nog geen uur worden geïnstalleerd. Marc Hakvoort van de Hak4t Groep uit Dedemsvaart wil de lichtstraat doorontwikkelen en werkt daarom aan een ‘slimme prefab (ver)lichtstraat’, die dus meerdere functies verenigt. Het product wordt modulair geprefabriceerd en vervolgens in één keer op het dak gezet. Prefabricage van lichtstraten van deze grootte is niet gebruikelijk. Volgens Hakvoort levert het grote voordelen op.  Versnelling van bouwproces “We hebben veertien prefab slimme lichtstraten van circa 5 x 2,20 meter geleverd aan Moderna. We maken deze prefab elementen op de werkbreedte van de dakplaten. Je kunt het dak dus gewoon dichtleggen en op de plek van één of meerdere dakplaten een prefab lichtstraat plaatsen. Die schiet of bout je eenvoudig vast. De totale hijs- en installatietijd voor dit project kwamen samen uit op slechts circa vijftig minuten.” Hakvoort vervogt: “Maar de winst voor het bouwproces is nog veel groter. Het dak is namelijk gelijk helemaal dicht, waardoor er minder regenwater naar binnen komt én het gelijk doorvalveilig is. Normaliter moet na het aanbrengen van de dakplaten eerst de dakdekker komen en worden pas als laatste de lichtstraten aangebracht. Tot die tijd moeten de netten eronder blijven hangen. Nu kunnen ze heel snel weg, zodat bijvoorbeeld de sprinklerinstallateur gelijk aan het werk kan.” Integrale lichtoplossing Prefabricage is daarmee volgens Hakvoort eigenlijk lonend voor iedere lichtstraat. Maar prefabricage is niet het enige waar het bedrijf uit Dedemsvaart naar streeft bij de verbetering van het product lichtstraat: “We willen toe naar een integrale lichtoplossing, waarbij we daglicht, kunstlicht, zonwering, ventilatie en zelfs energie combineren in één modulair product. Daarbij kiezen we voor een goed geïsoleerde vrijdragende opstand, zodat eronder geen stalen draagprofielen nodig zijn voor extra verstijving. De opstand maken we uit twee delen, zodat je de kunststof lichtstraat zelf aan het eind van zijn levensduur gemakkelijk kunt vervangen, terwijl de basisdakopstand op zijn plek blijft. Naar de stand van de techniek kun je de oude dan refurbishen of vernieuwen.” Afbeelding: De installatie nam nog geen uur in beslag. Intelligente lichtaansturing De prefab lichtstraten bij Moderna zijn de eerste voorbeelden van een dergelijke aanpak. “Alleen hebben we daar het kunstlicht nog niet in de lichtstraat geïntegreerd. Op verzoek van Moderna hebben we het kunstlicht in een losse carré rondom de lichtstraten gemonteerd, zoals we eerder ook gedaan hadden. Dit betrof namelijk een uitbreiding en Moderna wilde hetzelfde beeld als in de hal uit 2014. Wel is het kunstlicht optimaal geïntegreerd met het daglicht. Elke armatuur heeft daarvoor zijn eigen intelligente aansturing, zodat die altijd maximaal afgestemd is op de hoeveelheid daglicht. Dat geeft niet alleen een heel egale lichtbeleving, maar bespaart ook nog eens energie ten opzichte van een centraal geregeld systeem.”  Ventilatiesysteem De prefab elementen bij Moderna zijn voorzien van een ventilatiesysteem en hebben een hoge isolatiewaarde. “Lichtstraten zijn toch thermische gaten in het dak. Ze worden dan ook steeds vaker weggelaten in grote industriële gebouwen. Maar je hebt toch daglicht nodig. Wij hebben gekeken hoe we een goede isolatiewaarde kunnen combineren met ventilatie. De prefab slimme lichtstraat bestaat daarvoor uit een dubbele constructie, met een onderschaal en een bovenschaal. Die twee zijn met elkaar in evenwicht en zijn daardoor met geringe kracht gelijktijdig te openen. De onderste schaal gaat daarbij naar onderen, de bovenste naar boven. Het ventilatiedebiet is veel groter dan bij een normaal ventilatieluik. In gesloten toestand zorgt de dubbele schaal voor een hoge isolatiewaarde.” “We kunnen één van de schalen ook iets zwaarder maken, afhankelijk van de eisen. Bij Moderna moeten de luiken dicht gaan bij brand. Als je de bovenste iets zwaarder maakt dan de onderste, gaat die vanzelf dicht bij stroomuitval. Als je ze wilt gebruiken voor rookwarmteafvoer, maak je juist de onderste schaal zwaarder.” De prefab slimme (ver)lichtstraat is desgewenst ook nog te combineren met zonwering, in de vorm van vaste lamellen op de buitenzijde. De stand daarvan wordt vooraf afgestemd op de zoninval. Afbeelding: In totaal werden bij Moderna in Hardenberg veertien prefab lichtstraten geplaatst. Reflecterende coating Voor de integratie van verlichting in de prefab slimme (ver)lichtstraat brengt wordt kunstlicht aangebracht onder delen van de onderste schaal. Deze armaturen zijn uiteraard voorzien van daglichtsensoren, zodat de hoeveelheid licht op de werkvloer altijd gelijk blijft. Daarbij maakt Hakvoort in de lichtstraat op deze plek gebruik van transparante kunststof elementen met een reflecterende coating. “Die reflecterende coating is bedoeld als zonwering. Maar wij draaien de plaat om en gebruiken die voor het reflecteren van het kunstlicht dat we er onder hangen. Daardoor krijg je niet alleen direct licht, maar ook indirect licht. Dat is belangrijk voor de lichtbeleving.” Liefst wil Hakvoort dan ook nog het thema ‘energie’ uitwerken in de lichtstraten. “We kunnen transparante PV-panelen aanbrengen op de ventilerende bovenschaal, maar we werken ook aan PV op de zonweringslamellen.” Daarmee kan de ‘prefab (ver)lichtstraat’ dus zo slim worden als de klant dat wil, maar kan deze ook worden gereduceerd tot een bijna standaard lichtstraat met vooral de voordelen van prefab in het bouwproces.

Meer dan vijftig producenten van houtskeletbouw, CLT, modulebouw en dak- en gevelelementen onderschrijven en dragen het onlangs geïntroduceerde ‘HoutbouwersNL’, een nieuwe keurmerk speciaal voor houtbouwsystemen in Nederland. Bedrijven met het keurmerk committeren zich aan topkwaliteit houtbouw op gebied van de toegepaste materialen, prestatie-eisen, het productieproces en de onafhankelijke toetsing daarop. De koppeling met onafhankelijke certificeringen op kwaliteit, duurzaamheid en prestatie-eisen moet bouwers en kwaliteitsborgers veel werk uit handen nemen. Bedrijven met het keurmerk HoutbouwersNL produceren onder KOMO-certificering. De geleverde houtbouwsystemen voldoen daarmee aan de gestelde markt- én wettelijke eisen. Ook zijn alle HoutbouwersNL bedrijven voor de productie in het bezit van certificaten van duurzaam bosbeheer (FSC, PEFC, Keurhout en STIP) en lopen in de pas met de eisen van de Toetsingscommissie Inkoop Hout (TPAC) van de Rijksoverheid. Dit alles wordt zichtbaar gemaakt met het nieuwe keurmerk HoutbouwersNL. Elementen en bouwdelen onafhankelijk getoetst HoutbouwersNL is een initiatief van de sectie Houtbouwsystemen van de Nederlandse Branchevereniging voor de Timmerindustrie (NBvT) in Almere. Sectiesecretaris Mariëlle Willems: "Onze leden leveren duurzame en kwalitatief hoogwaardige elementen en bouwdelen. Bouwen met HoutbouwersNL maakt het kwaliteitsborgingsproces voor de aannemer een heel stuk makkelijker. Het geleverde element of bouwdeel wordt onafhankelijk getoetst, waardoor de kwaliteit is geborgd en er een laag risicoprofiel aan wordt gehangen. Het kan dus eenvoudig worden afgevinkt in het bouwdossier. Onder de komende Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb) is de kwaliteitsborger er weinig tijd aan kwijt, waarmee deze dus sneller en goedkoper zijn werk kan doen". Houtbouwsystemen zijn duurzaam Houtbouwsystemen zijn flink in opmars omdat ze passen in de trend van duurzaam, industrieel en flexibel bouwen. HoutbouwersNL bedrijven onderscheiden zich volgens Willems door hun expertise en jarenlange ervaring. ,,Zij werken samen met even deskundige partners aan kwalitatief hoogwaardige houtproducten en houtbouwsystemen. De duurzame en kwalitatief geborgde bouwmethoden en het vakmanschap van onze leden worden met HoutbouwersNL naar de markt toe zichtbaar gemaakt."

De producten van Walraven bieden technische ondersteuning op het gebied van bevestigingen voor leidingen, luchtkanalen of kabelgoten, constructies voor technische installaties op daken zoals zonnepanelen of klimaatinstallaties, hulpconstructies (frames), brandveilige buis- en/of kabeldoorvoeringen, et cetera.

Prefab bouwen met elementen die aan legostenen doen denken is niet nieuw. Toch trekken de prefab panelen van EcoCocon wel de aandacht door het gebruikte materiaal. Namelijk: stro. Een duurzaam en lichtgewicht materiaal dat op een natuurlijke manier bijdraagt aan een comfortabel en gezond binnenklimaat. Door dit stro in houten kisten te persen, zijn deze vervolgens geschikt voor dragende gevels én schoon, snel en droog op de bouwplaats te monteren. De bouw heeft in de afgelopen jaren op bepaalde vlakken een slechte naam gekregen. Onder meer vanwege de hoge CO2 uitstoot die gepaard gaat met bijvoorbeeld de productie van traditionele bouwmaterialen zoals bakstenen en beton. Eric Verheijen, eigenaar van Strotec in Eindhoven, vertegenwoordiging van EcoCocon: “Daar komt in deze tijd nog een ander probleem bij: door de toenemende eisen die worden gesteld aan de luchtdichtheid van woningen, dit in verband met het minimaliseren van warmteverliezen, heeft de huidige generatie gebouwen te maken met ‘klimatiseringsproblemen’; te weinig verse lucht leidt tot fysieke en mentale klachten, maar ook vochtproblemen die alleen zijn op te lossen met dure klimaatsystemen.” Stro is een natuurlijk bouwmateriaal Op zoek naar een oplossing kwam Verheijen uit op het natuurlijke bouwmateriaal stro. Van oudsher bekend als sterk isolerend door de vorm: holle buisjes met stilstaande lucht. Daarnaast is het echter ook een ademend materiaal en bovendien min of meer een afvalproduct vanuit de graanteelt en hiermee in grote hoeveelheden beschikbaar. Natuurlijk is los stro in onze samenleving niet bijzonder geschikt om mee te bouwen. Daarom ontwikkelde Strotec prefab elementen bestaande uit HSB-kratten gevuld met geperst stro die een isolatiecoëfficiënt hebben van 0.12 W/m²K. Deze worden vervaardigd door het in 2008 opgerichte EcoCocon in Slovenië. Bouwelementen brandwerend en geschik voor dragende gevels Door het stro dicht op elkaar te persen bevindt zich nauwelijks zuurstof in de elementen waarmee de elementen (bewezen) brandwerend zijn tot 120 minuten. Verder passen de elementen naadloos op elkaar en zijn ze zelfs geschikt voor dragende gevels. Dat betekent dat zonder hulpconstructie tot maximaal drie lagen is te bouwen. Mét hulpconstructie is in theorie oneindig hoog te bouwen. Daarbij zijn de elementen op een snelle maar ook schone en droge wijze te monteren; in principe is er uitsluitend timmergereedschap nodig. De eindafwerking bestaat uit een dampopen pleisterwerk of afwerking naar keuze in combinatie met een geventileerde spouw. Foto: Een houtvezellaag helpt de ‘Passiefhuis’ standaard in koude klimaten te bereiken. Een luchtdicht, damp-open membraan voorkomt warmteverlies en draagt bij aan de vochtoverdracht. Past in het cradle-to-cradle concept In het kader van duurzaamheid snijdt het mes aan meerdere kanten. Enerzijds is er voor de productie van de prefab panelen veel minder energie nodig dan voor bijvoorbeeld bakstenen en beton. Daarbij is het een lichtgewicht materiaal (110 kg/m3) wat leidt tot een lager brandstofverbruik voor het transport. Anderzijds heeft het materiaal gedurende de groeitijd CO2 opgenomen wat de CO2 footprint extra verkleint. Hetzelfde geldt ook voor het gebruikte hout (afkomstig uit FSC gecertificeerde bossen). De elementen passen bovendien in het ‘Cradle-to-cradle’ concept. Bij demontage van een woning zijn de elementen opnieuw te gebruiken of terug te brengen in de natuur.  Verheijen: “Tot slot lossen de stropanelen de eerdergenoemde klimatiseringsproblemen op: Door de hoge isolatiewaarde en de damp-open structuur kunnen verwarmings- en luchtbehandelingsinstallaties eenvoudig blijven en ontstaat een comfortabel, gezond en evenwichtig binnenklimaat. En nog niet eerder genoemd: bij afwerking met leem aan de binnenzijde ondersteunen de panelen ook het akoestische comfort in gebouwen.” Foto's: Strotec

Een nieuw ophangsysteem maakt het mogelijk om prefab balkons en galerijplaten droog en achteraf aan prefab appartementenvloeren te monteren. De vrij uitkragende balkons kunnen zo zonder onderstempeling en steigerwerk aan het casco geplaatst worden. Deze innovatieve balkonoplossing biedt aannemers veel tijdswinst. Producent van prefab vloersystemen VBI heeft het systeem samen ontwikkeld met verankeringsspecialist Schöck Nederland BV. Het verbindingselement van Schöck voor dit ophangsysteem wordt in VBI-randplaten geïntegreerd. In principe past het systeem op alle soorten prefab balkonoplossingen. Arend Jan Spijker, teamleider en projectmanager R&D bij VBI, legt uit dat VBI Appartementenvloeren de basis zijn van deze nieuwe oplossing voor uitkragende balkons. “Dit type balkons kan voortaan met onze oplossing in combinatie met prefab betonelementen gerealiseerd worden.” In het vloerveld met de prefab kanaalplaten worden grenzend aan de balkons of galerijen, speciale prefab randelementen in de vloer opgenomen. Deze randplaten, die in breedte kunnen variëren van 80cm tot 140cm, zijn in de fabriek al voorzien een verankeringssysteem met bevestigingspunten. Spijker vertelt dat de balkonverbindingen ook een koudebrugonderbreking hebben. “Dit geïsoleerde gedeelte wordt in een ontwerp vaak vergeten, maar levert wel een belangrijke bijdrage aan het goed kunnen isoleren van een gebouw.” Balkon- en vloerdelen passen naadloos in elkaar De balkon- en vloerdelen met bijbehorende verankerings- en bevestigingspunten passen naadloos in elkaar. “In de montagefase is het puur een kwestie van vloer- en balkononderdelen in elkaar schuiven en deze vervolgens fixeren. De balkons worden als laatste bouwelement, na de ruwbouw gemonteerd.” Hiermee wordt schade aan de balkons of vervuiling van de elementen tijdens bouwwerkzaamheden voorkomen. “Na fixatie staat deze verbinding zo stevig als een huis waardoor de balkonoplossing verder geen controle nodig heeft tijdens de gebruiksfase”, stelt Spijker. Foto: Detailopname van het systeem. Alles past naadloos in elkaar.  Droogmontage balkons mogelijk Het systeem van uitkragende balkons zonder onderstempeling is voor VBI overigens niet geheel nieuw. Frank van Dulkenraad, teamleider Technische Buitendienst bij VBI: “Wel nieuw is dat bij deze balkonoplossing, in combinatie met een kanaalplaat, droog gemonteerd kan worden, waardoor de balkons niet meer op de traditionele manier in het werk aangestort hoeven te worden.” De droge montage levert een aantal belangrijke voordelen op. Zo hoeft de aannemer geen rekening meer te houden met droog- of verhardingstijd en is de montage van de prefab onderdelen niet meer afhankelijk van weersomstandigheden. Er zijn geen extra bewerkingen nodig op de bouwplaats, wat de kwaliteit verhoogt, faalkosten vermindert en de bouwtijd verkort. Planning bouwkraan kan optimaal “Het plannen van een bouwkraan, dat vaak leidend is tijdens de bouwlogistiek, wordt bij deze balkonoplossing geoptimaliseerd omdat een kraan minder vaak ingezet hoeft te worden. Dat vergroot de flexibiliteit op de bouwplaats”, zegt van Dulkenraad. Deze balkonoplossing kan door iedere bouwer en balkonproducent worden toegepast. ,,Elementen zijn exact op elkaar afgestemd zodat het monteren niet fout kan gaan.” De verbinding van Schöck maakt het mogelijk om de balkons aan het eind van de levensfase te demonteren. Hierdoor draagt het nieuwe systeem bij aan duurzaam en circulair bouwen. Bij twee nieuwbouwprojecten, een appartementencomplex in Amersfoort van Goossen te Pas Bouw en een verpleeghuis in Marum van Plegt-Vos is het concept van deze balkonoplossing inmiddels toegepast.

StartBlock is een duurzame woningproducent die wil bijdragen om het woningtekort voor starters en één- en tweepersoonhuishoudens te verlagen. Het bouwbedrijf is nog geen drie jaar geleden opgericht in Emmeloord. Voor elk probleem is uiteindelijk een bijzonder simpele oplossing; StartBlock ontwikkelde met een hoge focus op de essentie van bouwen en wonen een volledig fabrieksmatig gebouwde, houten en duurzame woning met 50m2 woonoppervlak. De eerste huizen staan inmiddels op hun plek in Emmeloord in Ridderkerk. De duurzame CLT-houten woningen zijn ontwikkeld door een team van specialisten op het gebied van ontwerp, ontwikkeling en bouw. Het eerste duurzame woonconcept van het bouwbedrijf in Emmeloord is de StartBlock woning, bedoeld voor starters op de woningmarkt. De woning wordt volledig instapklaar binnen een week gebouwd in de fabriek, voorzien van onder andere een moderne leefkeuken, woonkamer en een slaapkamer. Vervolgens wordt de woning in zijn geheel met een dieplader naar de locatie gereden en daar op de fundering gehesen. Afmetingen staan vast, gevel varieert Na aansluiting op de nutsvoorzieningen kan de woning opgeleverd én bewoond worden. De huizen zijn dus ‘plug & play’. Het woonconcept met afmetingen staat vast, maar de gevel kan oneindig variëren. Hierdoor kan de woning altijd aansluiten op de welstandseisen. Voor het dak is er keuze uit een punt- of een platdak.  De StartBlock woningen zijn 'plug and play' en worden in één keer op hun plek gezet. Eerste woningen in Emmeloord en Ridderkerk De woningen zijn duurzaam en dragen volgens StartBlock bij aan de oplossing voor de huidige woningnood en de vraag naar betaalbare starterswoningen. De vooraf compleet gefabriceerde huizen worden geplaatst in woonblokken van minimaal vier woningen. Op de oppervlakte van een blok van vijf traditionele jaren ’50/’60 woningen, kan een blok van wel tien tot twaalf Startblock-woningen worden geplaatst. Compleet met berging en een tuintje. In Emmeloord zijn aan de Meldestraat de eerste acht van in totaal zestien te realiseren woningen opgeleverd én bewoond. Aan de Stadhouderslaan in Ridderkerk zijn ook al 16 van 32 woningen op hun plek gehesen. Ook andere woningtypes in ontwikkeling StartBlock in Emmeloord werkt samen met projectontwikkelaars, investeerders, gemeenten en woningcorporaties om projecten te realiseren. Het bedrijf is inmiddels ook actief met de ontwikkeling van nieuwe woningtypes om andere doelgroepen te kunnen voorzien van een duurzame woonruimte. Mocht de orderportefeuille het vragen, dan kan StartBlocks in de eigen fabriek op jaarbasis 200 kant-en-klare woningen produceren.   Foto's: StartBlock  

Het was groot nieuws toen bouwbedrijf Van Wijnen bekendmaakte in Heerenveen een fabriek te willen neerzetten om op geïndustrialiseerde wijze zo’n 4.000 woningen per jaar te produceren. De bouw van de woningfabriek verloopt volgens het bouwbedrijf nog altijd conform schema. Medio dit jaar moeten de eerste modulaire en duurzame huizen ‘van de band rollen’. In een tijd van woningnood, schaarste aan grondstoffen en mankracht, fors gestegen bouwkosten, circulariteit en energieneutraal bouwen is voor veel Nederlanders een betaalbare woning nauwelijks nog weggelegd. Om aan de enorme vraag te voldoen, moeten vóór 2030 maar liefst één miljoen woningen worden gebouwd. Volgens Van Wijnen alle reden om sneller, goedkoper en schoner te gaan bouwen. En dat gaat straks gebeuren, in Heerenveen. Door de in de fabriek vooraf gemaakte onderdelen op de bouwplaats te assembleren, kunnen projecten stukken sneller en goedkoper worden afgerond. Impuls oplossing woningtekort Met de investering in een woningfabriek moet een impuls gegeven worden aan de oplossing van het woningtekort in Nederland. De fabrieksmatig geproduceerde woningen kennen namelijk een korte bouwtijd, zijn meer betaalbaar, circulair, grotendeels Nul op de Meter en comfortabel. Van Wijnen realiseert de huizen vanuit zijn Fijn Wonen-label: woonoplossingen die het bedrijf levert aan corporaties, beleggers en ontwikkelaars in het hele land. Inmiddels is bekend geworden dat de fabriek in Heerenveen ook ingezet gaat worden voor de productie van hoogbouw.   Hier moeten medio dit jaar (2022) de eerste modulaire en duurzame woningen over de band gaan .  Robots om woningbouw te versnellen In de nieuwe fabriek komt op meerdere vlakken de allerlaatste techniek samen. De gaande bouwtransitie manifesteert zich hier op het gebied van robotisering, digitalisering, duurzaamheid, circulariteit en ICT. Door de inzet van robots lost Van Wijnen ook deels het probleem van schaarste aan vakmensen op, want naast geïndustrialiseerd bouwen, blijft het ook gewoon nog traditioneel bouwen mèt vaklui. Robots helpen om de woningbouw te versnellen. Het hele proces -van bedenken tot en met produceren, leveren en nazorg- wordt een geautomatiseerd proces. Deze manier van geautomatiseerde en gerobotiseerde woningbouw is uniek, althans op zo’n grote schaal. Productieproces volgens ‘just in time’principe Om zo efficiënt mogelijk te produceren, wordt er straks in de fabriek gewerkt volgens het ‘just in time’ principe. Halffabricaten en basismaterialen zijn op tijd en op de juiste plek in de fabriek aanwezig. Het unieke hieraan is de grote diversiteit aan elementen die gefabriceerd kunnen worden. Van vloeren tot muren, tot complete gevels. Alles komt vervolgens precies op het juiste moment op de bouwplaats waar de onderdelen op een slimme, snelle manier in elkaar worden gezet. Door de productie van geïndustrialiseerde elementen kan de bouwtijd van een woning op locatie aanzienlijk worden verkort; van ongeveer zestig dagen naar slechts één dag. De fabriek op bedrijventerrein Kanaal in Heerenveen nadert voltooiing.  Bouw woningfabriek op koers De woningfabriek op bedrijventerrein Kanaal in Heerenveen is ‘all-electric’ en wordt demontabel en gasloos gebouwd met aandacht voor duurzame materialen. De bouw van de fabriek ligt op koers, ondanks de vertraagde levering van materialen en onderdelen door de coronapandemie. Medio dit jaar moet de productielijn echt zijn opgestart. De fabriekshal is 15 meter hoog en heeft een vloeroppervlakte van 14.000 vierkanten meter. Na voltooiing zit er in totaal 800 ton staal verwerkt in de constructie van de fabriek.   Foto's: Van Wijnen