Met de grootschalige renovatie van 171 woningen in gebied De Kuil in Bergen op Zoom, hebben advies- en architectenbureau KAW en woningcorporatie Stadlander maximaal ingezet op een klimaatadaptieve buurt. Voor het project is de samenwerking gezocht met innovatieve partijen zoals biotechnologie-ontwikkelaar Respyre dat onderzoek doet naar mosgevelpanelen, een primeur-project. KAW ziet in veel meer steden ruimte voor dit soort renovatietrajecten die comfortabele, betaalbare en duurzame woningen opleveren in een gezonde en groene leefomgeving vol biodiversiteit.
Niet alleen woningen verduurzamen, maar ook de straat en uiteindelijk zelfs de hele wijk klimaatneutraal in 2050. Dat is de ambitie van woningcorporatie Stadlander. Voor de renovatie van 171 woningen zijn KAW en Stadlander samen met Constructif op zoek gegaan naar zoveel mogelijk duurzame oplossingen voor De Kuil.
Biodiversiteit vergroten
Klimaatadaptieve maatregelen kunnen elkaar versterken. Daarom heeft KAW bij de planvorming gekeken naar de hele omgeving: de straten, groenstructuren, daken en tuinen. Vanuit dat vergezicht presenteerde het architecten- en onderzoeksbureau verschillende ingrepen aan de gemeente om in de toekomst het straatprofiel te vergroenen. Bijvoorbeeld met groenstroken in straten, basistuinen aanleggen bij huurwoningen of waterpasserende tegels. Kleine ingrepen die samen een groot verschil kunnen maken voor de biodiversiteit in een wijk.
Groendaken
Toen het vergezicht eenmaal stond, heeft KAW ingezoomd op de woningen en de aanpak voor de verduurzaming verder vormgegeven. Alle woningen zijn gerenoveerd en verduurzaamd. Ongeveer zeventig woningen kregen een groen dak. De toepassing van groendaken is prijzig en lukt niet altijd in de sociale huursector, maar Stadlander durfde te innoveren en investeren. Alle woningen zijn daarnaast voorzien van zonnepanelen en bewoners die dat wilden konden kiezen voor een klimaatadaptieve berging of een opgeknapte garagebox voorzien van mos-sedum dak.
Mos op de gevel
Voor op de gevels ambieerden Stadlander en KAW borstweringspanelen waar mos op kan groeien. Er zitten verschillende klimaatadaptieve voordelen aan mos: mos draagt bij aan het terugdringen van warmte, neemt CO2 en stikstof op en zet dit om in zuurstof, en het fungeert als natuurlijk luchtfilter doordat fijnstof wordt afgebroken. Een mooi plan, alleen de innovatieve panelen die KAW en Stadlander voor ogen hadden bestonden niet.
Innovatie
Vanuit een gezamenlijke groene ambitie is KAW met Constructif en Stadlander op zoek gegaan naar mogelijkheden om de mospanelen zelf te ontwikkelen. In samenwerking met biotechnologie-ontwikkelaar Respyre is de realisatie van de borstweringspanelen inmiddels in volle gang. Zo’n nieuwe ontwikkeling met levend, natuurlijk materiaal kent soms wel wat hobbels op de weg. Voor het waarborgen van de kwaliteit is het nodig dat het product nog net wat langer doorontwikkeld wordt. Voorlopig zijn de gevels daarom nu eerst voorzien van een ander soort borstweringspanelen. Een prima tijdelijke oplossing, met echt mos, maar wel iets anders dan oorspronkelijk bedacht. KAW en Stadlander blijven de groei en doorontwikkeling van de innovatieve panelen door Respyre verwachtingsvol volgen.
Samenwerking met bewoners
Met zoveel klimaatadaptieve veranderingen in de leefomgeving is het belangrijk om de bewoners te betrekken bij het proces en te luisteren naar de vragen en bezwaren die er zijn. Door te werken met klankbordgroepen hebben KAW en Stadlander rekening gehouden met de wensen van de bewoners. De uitwerking daarvan zit in de kleinste details. ‘Kan de was nog wel buiten hangen bij al dat groen?’, was bijvoorbeeld een vraag. De mospanelen zijn zo op de gevel geplaatst dat dit kan, net als voorheen. De bewoners zijn verder blij dat ze in hun eigen woning kunnen blijven wonen, maar dan een comfortabele, duurzame woning in een gezonde en groene leefomgeving waar biodiversiteit steeds meer ruimte zal krijgen.
