Technisch gezien is het mogelijk om Nederland met waterwerken en kustverzwaringen te beschermen tegen een zeespiegelstijging tot drie meter. In het slechtste geval wordt die stijging iets na het jaar 2100 bereikt. In het beste scenario wordt die stijging in 2300 nog niet gehaald. Het stijgende zeewater dringt nu al in toenemende mate het binnenland in, wat de beschikbaarheid van zoet water onder druk zet. Daarop moet Nederland zich voorbereiden. Dat blijkt uit de publicatie van een reeks technische onderzoeken die het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat en de Deltacommissaris hebben laten uitvoeren onder het zogenoemde ‘Kennisprogramma Zeespiegelstijging’.
Er zijn verschillende manieren waarop Nederland het stijgende zeewater buiten kan houden. Dat kan door de aanvoer van zand om de kustlijn op zijn plek te houden en de duinen te verstevigen. Ook zijn er dijken, dammen, stormvloedkeringen en sluizen gebouwd om het zeewater buiten te houden. Uit de onderzoeken blijkt da deze aanpak kan doorgaan, al is er wel een forse ingreep nodig voor wat betreft dijkversterkingen.
Niet langer bouwen bij dijken
Er zijn wel ruimtelijke uitdagingen die deze laatstgenoemde opgave ingewikkeld maken. Als een dijk wordt verhoogd, moet deze ook worden verbreed om hem stevig genoeg te houden. Nu al is dijkversterking in bebouwd gebied niet makkelijk. Het is dan ook onverstandig om op dit moment vlak naast een bestaande dijk te bouwen. Daarom wordt nu met de waterschappen bekeken welke ruimte gereserveerd moet worden om in de toekomst de dijken verder te verbreden.
Omgaan met zouter wordend water
Uit de onderzoeken blijkt verder dat er met zeespiegelstijging meer zout water het land binnenkomt. Dat gebeurt via het grondwater, maar het gaat ook de rivieren op via de Nieuwe Waterweg en het komt binnen via zeesluizen zoals bij IJmuiden en de Afsluitdijk. Vroeger was er voldoende rivierwater en regenwater om het zout weg te spoelen. De laatste jaren is dat door langdurige droge periodes steeds minder het geval. Het Rijk wil daarom het zoete water zo goed mogelijk te beschermen, bijvoorbeeld door bij sluizen instroming van zout water tegen te gaan. Ook wordt gekeken naar mogelijkheden om water beter vast te houden en naar zuiniger gebruik van het zoete water, bijvoorbeeld door andere manieren van landgebruik.
Oplossingen in verre toekomst
Bij een doorgaande zeespiegelstijging komen voor de hele lange termijn ook andere oplossingen in beeld. Het gaat dan bijvoorbeeld over het afsluiten van riviermondingen, of meebewegen met de zeespiegel en de bouwwijze daarop aanpassen. Het is nu nog niet nodig om daarin een keuze te maken, maar het is wel belangrijk te onderzoeken of dit technisch haalbaar is, hoe effectief dit is, hoe veel dit gaat kosten, en wanneer we die keuze wél moeten maken.
Kennisprogramma Zeespiegelstijging
De laatste kennis over zeespiegelstijging wordt verwerkt in het Kennisprogramma Zeespiegelstijging, dat in elk geval doorloopt tot en met 2026. De komende jaren wordt onder meer onderzocht wat er precies nodig is om de huidige aanpak voort te kunnen zetten en wat er organisatorisch en maatschappelijk nodig is om ons op een versnelde zeespiegelstijging aan te passen. Zo wordt stapsgewijs gekeken welke aanpassingen nodig zijn om Nederland veilig te houden voor overstromingen en met zoetwatertekorten om te gaan.
Klik hier om de samenvatting te zien van de onderzoeken naar dit onderwerp tot nu toe.
