Een praktijkproef bij de Hedwigepolder in Zeeland bewijst dat dijken aan de kust door hun specifieke ondergrond veel sterker zijn dan eerder gedacht. Dat is goed nieuws, want dankzij de proef kunnen nu miljoenen euro’s bespaard worden binnen het Hoogwaterbeschermingsprogramma, hebben omwonenden minder overlast van eventuele dijkwerkzaamheden en wordt het milieu minder belast. Bij de proef werkte bodemonderzoeker Fugro samen met het Waterschap Hollandse Delta en Deltares, in opdracht van het Hoogwaterbeschermingsprogramma.
Beter bestand tegen ‘piping’
De proef bij de Hedwigepolder toont aan dat dijken op getijdenzand veel beter bestand zijn tegen ‘piping’ dan dijken op rivierzand. Het gaat hier om dijken in het kustgebied. Piping, het vormen van ongewenste kanaaltjes onder een dijk, komt regelmatig voor in Nederland. Hierbij stroomt er, door het verschil in waterstand aan de buiten- en binnenkant aan de dijk, water met zanddeeltjes onder de dijk door. Als het gaat om kleine hoeveelheden is dat geen probleem. Maar een grotere waterstroom die zand meevoert, kan een dijk ernstig verzwakken of zelfs doen instorten. Doordat getijdenzand veel minder doorlatend is dan rivierzand en veel meer kleideeltjes en kleilaagjes bevat, stroomt het water langzamer en komen zandkorrels minder snel in beweging dan bij rivierzand.
Op getijdenzand volstaan kleinere dijken
Waterschappen en het Rijk kunnen aanzienlijk besparen bij dijken met een ondergrond van getijdenzand. Met dit type zand kan een waterschap volstaan met een kleinere dijk. Dit betekent dat er minder dure uitbreidingen, zoals een stalen damwand of een extra berm, nodig zijn. Het versterken van een kilometer dijk kost doorgaans tussen de 7 en 10 miljoen euro. In gebieden met een complexe grondstructuur kunnen de kosten zelfs nog hoger uitvallen.
Minder versterkingsprojecten nodig
Dijkenbouwers hebben hun kennis en inzichten over dijken de laatste jaren enorm verbeterd. Het vermoeden dat een ondergrond van getijdenzand sterker is, is nu daadwerkelijk bewezen. De opgedane kennis uit dit onderzoek kan worden ingezet voor de beoordeling en versterking van dijken door heel Nederland. Volgens Fugro ontstaat een nieuwe standaard, waardoor er uiteindelijk minder versterkingsprojecten nodig zijn. Er zijn plannen om vergelijkbare testen ook in rivierengebieden uit te voeren.
Het Hoogwaterbeschermingsprogramma is een alliantie van de Nederlandse waterschappen en Rijkswaterstaat. Het doel van deze samenwerking is om er voor te zorgen dat in 2050 minimaal 1.500 kilometer aan dijken en ongeveer 500 sluizen en gemalen versterkt worden om klimaatsveranderingen het hoofd te kunnen bieden.
